مقاله دکتر سیدرضاجباری با عنوان بررسی رویکرد فقه اسلامی درباره نسب مولود حاصل از تلقیح مصنوعی»

چکیده

پیشرفت‌های چشم‌گیر علوم پزشکی با استفاده از روش‌های کمکی در تولیدمثل (ART) و درمان نازایی و ناباروری نقش بسزایی دارد؛ این پدیده نوظهور، مسائل مختلفی برای فقه و حقوق مطرح کرده که حکم تکلیفی و نسب فرزند متولد شده از تلقیح مصنوعی، از جمله آنهاست.

نوشتار حاضر با رویکرد فقهی، در سه فصل: مقدمات»، احکام تکلیفی» و نسب»، با جستار در اسناد نوشتاری منابع و متون اصیل فقه پویای امامیه، با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی رویکرد فقه اسلامی درباره نسب مولودِ حاصل از تلقیح مصنوعی، جهت رفع ابهامات و تبیین بعضی مسائل مورد نزاع در موضوع مطروحه می‌پردازد.

نتایج: تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر، مشروع و جایز است و اصل برائت عقلی و شرعی نیز بر جواز آن دلالت دارد و دارای نسب مشروع است؛ امّا تلقیح با اسپرم مرد بیگانه، شرعاً حرام است. قائلان به حرمت، به اطلاق و عموم برخی آیات و روایات و نیز اصل احتیاط در فروج تمسک نموده‌اند. در تلقیح مصنوعی، هر مورد که احتمال تکوّن طفل از نطفه شوهر باشد، طفل با استناد به قاعده فراش، به شوهر ملحق می‌گردد. فقها و همه حقوقدانان، بین علم و جهل زن و شوهر به عمل تلقیح، قائل به تفکیک شدند؛ در صورت جهل آن دو، از باب ولد شبهه، کودک دارای نسب مشروع است و به آنان ملحق می‌شود. در صورت علم و تعمد هر دو، با توجه به قانون مدنی و نظر غالب فقها، کودک نسب مشروع ندارد و طفل به هردو ملحق نمی‌شود؛ طفل حاصل از تلقیح، به مادر ملحق می‌شود.